Ścieżka metodologiczna (niezbędnik badacza) rozpoczyna się tam, gdzie rodzą się pytania, problemy i pomysły badawcze – czyli to, co jest przedmiotem badania, a kończy wraz z etapem gromadzenia danych. Warsztaty w ramach ścieżki metodologicznej skupiają się na rozwijaniu i doskonaleniu know-how prowadzenia badań terenowych oraz kształcenia umiejętności posługiwania się różnymi technikami badawczymi w praktyce. Proces uczenia przebiega na styku teorii i praktyki, od zrozumienia podstaw epistemologicznych danej metody badawczej, przez analizę przykładów jej użycia i ćwiczenia z uczestnikami. Warsztaty w tej ścieżce realizowane są na trzech poziomach: (MT1) wprowadzające, (MT2) średniozaawansowane i (MT3) zaawansowane.
Podział metod według pozycjonowania badacza w kategoriach:
1.Badacz jako obserwator i interpretator
Metody cyfrowe w badaniach jakościowych
Netnografia (Etnografia cyfrowa/wirtualna)
Studium przypadku (case study)
Metoda dokumentarna
2.Badacz jako narrator i interpretator
Wywiad biograficzny/narracyjny/oral story
Metody autoetnograficzne
Fenomenologia i autoobserwacja
3.Badacz jako moderator i facilitator
Zogniskowany wywiad grupowy 1 (Moderacja FGI)
Zogniskowany wywiad grupowy 2 (Dynamika FGI)
Metody z pola sztuki (arts-based research)
4.Badacz jako aktywny uczestnik
Badania w działaniu (participatory/action research)
Metody mobilne 1 (spacery badawcze + GIS)
Metody mobilne 2 (obserwacje, interwencje, videografie)
5.Badacz jako analityk i syntetyk
Metodologia teorii ugruntowanej
Przegląd literatury. Metody, techniki i narzędzia
Metody i techniki badań ewaluacyjnych
Metody mieszane (mixed method research)
Prowadzący: prof. AP dr hab. Marek Gorzko
Poziom: MT1
Klasa metodologiczna: Metody teorii ugruntowanej
Opis: Głównym celem warsztatów jest zapoznanie uczestników z podstawowymi procedurami analitycznymi składającymi się na proces badawczy w świetle założeń metodologii teorii ugruntowanej oraz z logiką wpisaną w generowanie teorii. Warsztaty są skierowane przede wszystkim do badaczy rozpoczynających stosowanie procedur metodologii teorii ugruntowanej. Zapleczem teoretycznym jest przede wszystkim wersja metodologii zaproponowana przez twórców podejścia – A. Straussa i B. Glasera. Założeniem warsztatów jest prześledzenie całości procesu badawczego – temu będzie podporządkowana kolejność i logika proponowanych ćwiczeń.
Słowa kluczowe: teoria ugruntowana; A. Strauss; B. Glaser; proces badawczy; paradygmat kodowania;
Zakres tematyczny:
- Różne style kodowania w tradycji metodologicznej teorii ugruntowanej (A. Strauss i J. Corbin, B. Glaser, K. Charmaz, A. Clarke);
- Procedury kodowania otwartego;
- Techniki wspomagania wrażliwości teoretycznej (A.Strauss);
- „Paradygmat kodowania” i „Macierz warunków i konsekwencji”
- Rodziny kodów teoretycznych, kodowanie teoretyczne – B. Glaser;
- Kategoria centralna;
- Pisanie not teoretycznych. „Sortowanie teoretyczne”;
- Praca z diagramami. Prezentacje graficzne;
- Teoretyczne pobieranie próbek. Problem nasycenia teoretycznego. Kwestia reprezentatywności;
- Struktura procesu badawczego;
- Teoretyzowanie w metodologii teorii ugruntowanej
Metody dydaktyczne: omówienie zagadnień wprowadzających w poszczególne techniki analityczne, samodzielna i grupowa praca uczestników nad danymi, grupowa dyskusja nad efektami zabiegów analitycznych
Oprogramowanie używane na warsztacie: brak
Literatura rekomendowana:
- Charmaz Kathy (2009) Teoria ugruntowana: Praktyczny przewodnik po analizie jakościowej (przeł. Barbara Komorowska), Warszawa:
- Wydawnictwo Naukowe PWN.
- Gibson Barry, Jan Hartman (2014) Rediscovering Grounded Theory. Los Angeles, London, New Delhi, Singapore, Washington DC: Sage.
- Glaser, Barney G. (1978) Theoretical Sensitivity: Advances in the Methodology of Grounded Theory, Mill Valley: The Sociology Press.
- Glaser, Barney G, Anselm L. Strauss (1967) The Discovery of Grounded Theory: Strategies for Qualitative Research. New York: Aldine (polskie wydanie: 2009 Odkrywanie teorii ugruntowanej: Strategie badania jakościowego, Kraków: ZW Nomos).
- Strauss, Anselm L., Juliet Corbin (1990) Basics of Qualitative Research: Grounded Theory Procedures and Techniques, First edition, Thousand Oaks: Sage.
Prowadzące: dr Joanna Bielecka-Prus (UMCS), mgr Anna Heleniak (UMCS)
Opis warsztatu
Głównym celem warsztatów jest poznanie i praktykowanie zróżnicowanych form ekspresji artystycznej w działaniach badawczych z obszaru nauk społecznych. Warsztat jest skierowany do osób zainteresowanych włączeniem działań artystycznych w proces zbierania, interpretacji i reprezentacji danych jakościowych. Działania te będą obejmować zróżnicowane środki artystycznej ekspresji: wizualne (np. film, fotografia, rysunek, kolaż), werbalne (poezja, proza), muzyczne i teatralne. Uczestnicy nie muszą mieć żadnego przygotowania teoretycznego i praktycznego w tym zakresie, niezbędna zaś jest pasja, wyobraźnia, wrażliwość i otwartość na niekonwencjonalne metody pracy grupowej. Tematem, wokół którego skupione będą działania ABR są dychotomie: obcość/swojskość, męskość/kobiecość, władza/wyzwolenie. Warsztat jest podzielony na kilka części, każda z nich będzie obejmować wstęp teoretyczny, przykłady aplikacji badań oraz część praktyczną, podczas której zostaną przećwiczone określone formy artystyczne w konkretnym projekcie. Uczestnicy będą mieli możliwość indywidualnego i grupowego wykreowania własnych form artystycznych i sprawdzenia się zarówno w roli badacza, jak i badanego. Uczestnicy warsztatu będą mogli nauczyć się, jak można wykorzystać działania artystyczne w zbieraniu danych, analizie zjawisk społecznych oraz tworzeniu artystycznych form prezentacji danych w projektach partycypacyjnych.
Zakres tematyczny warsztatu
- Badania inspirowane sztuką: początki, metody, cele.
- Kryteria oceny badań.
- Sztuka wizualna jako metoda badań.
- Badania inspirowane fikcją literacką.
- Tworzenie etnoperformensu.
- Muzyka jako metoda i terapia.
Metody dydaktyczne
Warsztaty będą opierać się na metodach pracy indywidualnej i grupowej w działaniu. Dane tworzone będą w trakcie zajęć, ale także zostaną przygotowane przez prowadzących warsztaty. Uczestnicy będą również proszeni o zgromadzenie potrzebnych danych (np. zdjęć, wywiadów, pieśni), które będą użyte w trakcie spotkania. Uczestnicy będą także wykorzystywali własne zasoby: osobiste doświadczenia, emocje, obserwacje, wiedzę życia codziennego, własne ciała.
Literatura rekomendowana uczestnikom
- Barone T., Eisner E. W., 2012, Arts-Based Research, London: Sage.
- Bielecka-Prus J., A. Pepaś, 2016, Dynowskie doświadczenia badań tradycji weselnej z zastosowaniem etnografii performatywnej, „Sztuka i Dokumentacja”, 14, s. 63-73.
- Cole A.L., J.G. Knowles, 2008, Handbook of the Arts in Qualitative Research: Perspectives, Methodologies, Examples and Issues, Thousand Oaks: Sage.
- Denzin N.K., 2003, Performance Ethnography: Critical Pedagogy and the Politics of Culture, Thousand Oaks: Sage.
- Gergen M.M., Gergen K.J., 2012, Playing with Purpose: Adventures in Performative Social Science, Walnut Creek: Left Coat Press.
- Leavy P., 2018, Metoda spotyka sztukę. Praktyki badawcze oparte na sztuce. Warszawa: NCK.
- Saldaña, J., 2011, Ethnotheatre: Research from Page to Stage. Walnut Creek CA: Left Coast Press.
- Siarkiewicz, E., E. Trębińska-Szumigraj i D. Zielińska-Pękał, 2012, Edukacyjne prowokacje. Wykorzystanie etnografii performatywnej w procesie kształcenia doradców. Kraków: Impuls.
- Foster V., 2016, Collaborative Arts-based Research for Social Justice, New York: Routledge.
Prowadząca: dr Katarzyna Archanowicz-Kudelska
Prowadzący: MT1
Klasa metodologiczna: Metody dyskusji grupowych
Celem warsztatu jest aktywne przećwiczenie roli moderatora, respondenta i obserwatora/analityka wywiadu grupowego. Uczestnicy warsztatu zdobędą wiedzę jak sprawnie, a zarazem swobodnie poprowadzić dyskusję, reagując również na szereg pozawerbalnych informacji od uczestników wywiadu. W bezpiecznych warunkach zidentyfikujemy i przetestujemy pułapki czyhające na badaczy jakościowych, wykorzystujących technikę FGI, oraz nauczymy się sobie z nimi radzić. To wszystko jest niezbędne, by móc właściwie zinterpretować otrzymany materiał i odpowiedzieć na założone pytania badawcze.
Słowa kluczowe: FGI; wywiad grupowy; moderator; komunikowanie w zespole
Zakres tematyczny:
- Wprowadzenie do techniki FGI - zalety i wady techniki
- Planowanie i przygotowanie (się do) badania FGI
- Rola moderatora w procesie badawczym
- Dopasowanie moderatora do grupy i tematu badawczego
- Tworzenie scenariusza wywiadu
- Prowadzenie wywiadu grupowego
- Etyka badań focusowych
Metody dydaktyczne: intensywna sesja robocza z elementami ćwiczeń, dyskusji grupowej oraz z krótkimi elementami wykładu. Uczestnicy w procesie odgrywania ról moderatora, respondenta i obserwatora/analityka wywiadu grupowego, poznają proces FGI z tych trzech perspektyw. Warsztat zostanie poprowadzony w profesjonalnej sali fokusowej z lustrem weneckim, umożliwiającym swobodną obserwację.
Oprogramowanie używane na warsztacie: brak
- Literatura rekomendowana: Maison, D. (2022). Jakościowe metody badań społecznych. Podejście aplikacyjne. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Prowadząca: dr Katarzyna Archanowicz-Kudelska
Prowadzący: MT2
Klasa metodologiczna: Metody dyskusji grupowych
CELEM WARSZTATU jest pogłębienie wiedzy na temat dynamiki procesu grupowego występującego w czasie sesji fokusowej, a także umiejętności radzenie sobie z nieprzewidzianymi sytuacjami i tzw „trudnymi uczestnikami”, tak by sprawnie i metodologicznie poprawnie zrealizować założone cele badawcze. Będziemy uczyć się zarządzać procesem grupowym, balansując pomiędzy dynamiką grupy a wyznaczonymi ramami scenariusza i czasem przeznaczonym na badanie. Sprawdzimy także jak wyjść poza deklaracje badanych i zanurzyć się w świat technik projekcyjnych oraz zmierzymy się ze swoimi własnymi „moderatorskimi lękami”. Warsztat jest dedykowany osobom posiadającym podstawową wiedzę na temat moderowania grup fokusowych (FGI), którzy chcą udoskonalić swoje umiejętności w zakresie pracy z dynamiką grupową.
Słowa kluczowe: FGI; wywiad grupowy; moderator; proces grupowy, role grupowe, „trudny uczestnik”, techniki projekcyjne, emocje moderatora, zarządzanie emocjami w grupie
Zakres tematyczny
- Zaskakujące, niestandardowe sytuacje, „trudni uczestnicy” podczas FGI
- Pułapki procesu grupowego (np. konformizm, syndrom myślenia grupowego, próżniactwo społeczne)
- Role grupowe uczestników (np. lider, outsider, turysta, kamikadze)
- Emocje moderatora – przed, w trakcie i po procesie moderowania – i sposoby radzenia sobie z nimi
- Techniki projekcyjne – kiedy, po co i jak
- Etyka badań fokusowych - prawa i obowiązki moderatora, zleceniodawcy oraz uczestników
Metody dydaktyczne: intensywna sesja robocza z elementami ćwiczeń, dyskusji grupowej oraz z krótkimi elementami wykładu. Uczestnicy wcielać się będą w role moderatora, respondenta i obserwatora/analityka wywiadu grupowego, poznając proces FGI z tych trzech perspektyw. Warsztat poprowadzony zostanie w profesjonalnej sali fokusowej z lustrem weneckim, umożliwiającym swobodną obserwację.
Oprogramowanie używane na warsztacie: brak
Literatura rekomendowana: Maison, D. (2022). Jakościowe metody badań społecznych. Podejście aplikacyjne. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Prowadzący: dr hab Anna Kacperczyk/dr Marcin Kafar
Poziom: MT1
Klasa metodologiczna: Autometody
Opis: Celem warsztatu jest zapoznanie słuchaczy z możliwościami, jakie daje umiejętność prowadzenia badań przy użyciu autoetnografii. Uczestnicy będą mieli okazję do zaznajomienia się z najważniejszymi elementami autoetnografii jako metody wytwarzania.
Słowa kluczowe: autoetnografia, autoetnografia ewokatywna, autoetnografia analityczna, pisanie autoetnograficzne
Zakres tematyczny:
- Czym jest a czym nie jest autoetnografia?
- Historia autoetnografii jako sposobu wytwarzania wiedzy
- Tematyka prac i projektów autoetnograficznych
- Autoetnografia – od praktyki „doświadczenia” do praktyki „pisania”
- Interaktywna praca nad próbkami tekstów źródłowych autoetnograficznych
- Pisanie własnych tekstów autoetnograficznych
- Interaktywna praca nad własnymi tekstami autoetnograficznymi
- Etyka w badaniach autoetnograficznych
- Ewaluacja projektów autoetnograficznych
Metody dydaktyczne: wykład, dyskusja grupowa, ćwiczenia z analizy i recepcji tekstów, pisanie i prezentacja własnych tekstów przez uczestników
Oprogramowanie używane na warsztacie: brak
Literatura rekomendowana:
- Bochner A.P., Bird on the wire. Freeing the father within me [tekst będzie udostępniony uczestnikom warsztatów przez prowadzących].
- C. Ellis, Maternal connections [tekst będzie udostępniony uczestnikom warsztatów przez prowadzących].
- Kacperczyk, Anna (2014) Autoetnografia – technika, metoda, nowy paradygmat? O metodologicznym statusie autoetnografii. „Przegląd Socjologii Jakościowej”, t. 10, nr 3, s. 32–74.
- Kacperczyk, Anna (2017) Rozum czy emocje? O odmianach autoetnografii, epistemologicznych pomostach i przepaściach między nimi, „Kultura i Społeczeństwo”, t. LXI, nr 3, s. 127-148.
- Kafar, Marcin & Carolyn Ellis (2014) Autoethnography, storytelling, and life as lived. A Conversation between Marcin Kafar and Carolyn Ellis, „Przegląd Socjologii Jakościowej”, t. 10, nr 3, s. 124-143.
- C. Rambo Ronai, Multiple reflections on child sex abuse. An argument for a layered account, “Journal of Contemporary Ethnography”, 1995, nr 4, s. 395–426 [tekst będzie udostępniony uczestnikom warsztatów przez prowadzących].
Prowadząca: dr hab. Grażyna Kubica-Heller/dr Agata Rejowska
Tytuł: Wywiad biograficzny/narracyjny/oral story
Poziom: MT2
Klasa metodologiczna: Metody narracyjne
Opis: Warsztat ma na celu przybliżyć uczestnikom problematykę metod narracyjnych zarówno od strony teoretycznej, jak i badawczej. Uczestnicy zdobędą wiedzę potrzebną do prowadzenia badań przy użyciu metody biograficznej, także w kontekście wielokulturowym. Zaznajomią się poza tym z nowymi nurtami w teatrze i filmie wykorzystującymi narracje biograficzne. Warsztat ma charakter eksperymentalny i jego celem jest zarówno dostarczenie praktycznej wiedzy, jak i teoretyczna refleksja nad procesem, trafnością, korzyściami i ograniczeniami zastosowanych metod.
Słowa kluczowe: oral story; wywiad biograficzny; wywiad narracyjny; Auto/biografie;
Zakres tematyczny:
- Problematyka metod narracyjnych;
- Wykorzystanie narracji biograficznych w teatrze i filmie;
- Refleksja nad procesem, trafnością, korzyściami i ograniczeniami metod narracyjnych;
- Opracowanie wyników materiału wykorzystując repertuar środków wizualnych i performatywnych;
Metody dydaktyczne: seminarium omawiające najważniejsze kwestie, zajęcia praktyczne uczące prowadzenia wywiadów i intensywnego słuchania, pokazy filmowe z dyskusją, inscenizowanie performansu.
Oprogramowanie używane na warsztacie: brak
Literatura rekomendowana:
- J. Szczepański, Metoda biograficzna, w: Odmiany czasu teraźniejszego, Warszawa 1971, s. 573-607.
- Susan Chase, Wywiad narracyjny. Wielość perspektyw, podejść, głosów, w: Metody badań jakościowych, red. N.K. Denzin, Y. S. Lincoln, PWN 2009, t. 2, s. 15-56.
- K. Kaźmierska, Wywiad narracyjny jako jedna z metod w badaniach biograficznych, "Przegląd Socjologiczny" 2004, nr 1, s. 71-96.
- F. Schutze, Analiza biograficzna ugruntowana empirycznie w autobiograficznym wywiadzie narracyjnym. Jak analizować autobiograficzne wywiady narracyjne, w: Metoda biograficzna w socjologii, red. K. Kaźmierska, Nomos 2012, s. 141-278.
- F. Schutze, Trajektorie cierpienia jako przedmiot badań socjologii interpretatywnej, w: Metoda biograficzna w socjologii, red. K. Kaźmierska, Nomos 2012, s. 415-458.
- Świadkowie historii mówionej. Historia mówiona - elementarz, Marta Kurkowska-Budzan, Andrzej Drabik, Marcin Jarząbek, Ewelina Szpak, Marcin Stasiak. http://swiadkowiehistorii.pl/elementarz.php
Prowadzący: prof. dr hab. Krzysztof Konecki
Poziom: MT1
Klasa metodologiczna: Autometody
Opis: Głównym celem warsztatów jest zdobycie wiedzy na temat tego jak wykonać badanie fenomenologiczne. Uczestnicy kursu nauczą się stosowania w praktyce zasady epoche (ograniczania konceptualizacji i świadomości oraz ograniczania wpływu założeń na postrzeganie zjawiska). W warsztacie będziemy stosowali metodę eksplikacji autoobserwacji zjawisk, które interesują badacza. Metody badań z punktu widzenia pierwszej osoby będą przedstawione w trakcie wykładu a następnie zastosowane w ćwiczeniach w pracy nad ciałem. Zwrócona będzie uwaga na kontekst wytwarzania wiedzy i uważność badacza w trakcie zbierania danych (autoobserwacja). Zastosowana zostanie strategia badań fenomenologicznych, gdzie procedura epoche, horyzontalizacji, wyobrażonych zróżnicowań ujawniania się zjawisk (imaginative variations) będzie stosowana w praktyce. Uczestnicy warsztatu będą mieli także możliwość analizy pracy umysłu (uświadomienia dystynkcji i całościowego doświadczania sytuacji) w trakcie badania zjawisk.
Słowa kluczowe: autoobserwacja; badanie fenomenologiczne; epoche; horyzontalizacja; imaginative variations; praca nad ciałem;
Zakres tematyczny:
- Wprowadzenie do warsztatu – prezentacja założeń fenomenologii i metod badawczych. Wykład i dyskusja
- Zapis autoobserwacji z doświadczania zjawiska, którym interesuje się badacz.
- Analiza indywidualna danych oraz zapisów autoobserwacyjnych.
- Przedstawienie zapisu danych innym uczestnikom warsztatu.
- Prezentacja w grupie swojej analizy i rozpoczęcie analizy porównawczej w celu generowania wspólnych tematów/cech (oraz unikalnych tematów/cech) badanego zjawiska/ badanych zjawisk (przygotowanie do podsumowania eksplikacji zjawiska).
- Zastosowanie programów do zapisu autoobserwacji i mapowania sytuacji i badanego zjawiska.
Metody dydaktyczne: Wprowadzenie do warsztatów (wykład plus dyskusja grupowa); medytacja jako technika oczyszczania umysłu (ćwiczenia); dokonywanie autoobserwacji własnych odczuć i doświadczania sytuacji tu i teraz w trakcie wykonywania ćwiczeń fizycznych, oddechowych i medytacyjnych. (ćwiczenia); pisanie jako metoda fenomenologicznej eksplikacji (ćwiczenia; prezentacja dyskusja grupowa)
Oprogramowanie używane na warsztacie: Brak
Literatura rekomendowana:
- Bentz, Valerie M. & Jeremy J. Shapiro (1998) Mindful Inquiry in Social Research, London: Sage.
- Bentz, Valerie M. and Vincenzo Giorgino (2016) Contemplative Social Research. Caring for Self, Being and Lifeworld, Santa Barbara: Fielding University Press.
- Hycner, Richard K. (1985). “Some Guidelines for the Phenomenological Analysis of Interview Data.” Human Studies 8(3): 279-303.
- Konecki, Krzysztof T. (2017) Standing in Public Places: An Ethno-Zenic Experiment Aimed at Developing the Sociological Imagination and More Besides …, Czech Sociological Review, 6, 881-901.
- Konecki Krzysztof T. (2017) How the University Organizational Culture Is Being Experienced? Phenomenological Studies of Experiencing the Here and Now of the Organization, Polish Sociological Review, 4(200): 485-504.
- Konecki, K. T. (2017). Contemplation for Economists. Towards a Social Economy Based on Empathy and Compassion. Economics and Sociology, 10(3), 11- 24.
Prowadząca: Dr Magdalena Ciechowska
Poziom: MT1
Klasa metodologiczna: Metody partycypacyjne
Opis: Każde badanie jakościowe może wiązać się z oddziaływaniem badacza na badanych. Tymczasem, istotna zmiana dokonująca się poprzez i w trakcie badań jest domeną badań jakościowych. Krytyczne partycypacyjne badania w działaniu mogą pomóc zmieniać świat na lepsze. Warsztaty skierowane są do osób rozpoczynających swoje doświadczenia z action research oraz tych, którzy pragną poszerzyć swoją wiedzę praktyczno-teoretyczną (ze wskazaniem wymogów stawianych w publikacjach naukowych) w tej tematyce. Głównym celem warsztatu jest wzbogacenie kompetencji uczestników o umiejętności przeprowadzenia całości action research z uwzględnieniem planowania badania, kolejnych etapów oraz jego zakończenia oraz przedstawienia raportu badawczego zgodnie z wymogami AERA. Treści warsztatów (oprócz zarysu rozwoju metody action research) będą przedstawione w praktyczny sposób – zaplanowanie wspólnego partycypacyjnego badania w działaniu (ze wskazaniem poziomów partycypacji uczestników), z uwzględnieniem praktycznych aspektów prowadzenia badań oraz przedstawienia wyników. Poniższy układ treści, z uwagi na nacisk na zagadnienia praktyczne, nie będzie miał charakteru linearnego.
Słowa kluczowe: action research; participatory research;
Zakres tematyczny:
-
Część teoretyczna:
- zarys rozwoju i ewolucji action research;
- typy badań w działaniu (m.in. AR, PAR, YPAR, CPAR, EAR) a sytuacyjne studium przypadku, autoetnografia i badania ewaluacyjne – istotne różnice;
Część praktyczna:
- etyka w planowaniu i przebiegu action research (w procesie badawczym, decyzyjnym i demokracji w działaniu);
- przebieg action research – od paradygmatu do raportu badawczego;
- trudności i pułapki partycypacyjnych badań w terenie;
- wchodzenie w teren, nawiązywanie relacji i opuszczanie terenu badań;
- action research jako rama metodologiczna dla różnych strategii badawczych i sposobów gromadzenia danych (badania jakościowe, ilościowe, MMR; IDI, FGI, obserwacja; analiza dokumentów zastanych i wywołanych; techniki badań wizualnych; techniki zaczerpnięte z autoetnografii jako istotna wartość dodana w participatory action research), konstruowanie narzędzi badawczych;
- zakończenie badań – action research jako badania interwencyjne i kreujące – przykłady analizy danych i obrazowania procesów decyzyjnych.
Metody dydaktyczne: wykład, dyskusja grupowa, prezentacje filmu z dyskusją, ćwiczenia praktyczne dotyczące planowania badań i konstruowania jakościowych narzędzi badawczych
Oprogramowanie używane na warsztacie: brak
Literatura rekomendowana:
- Burns A. (2015), Action Research. W: J.D. Brown, C. Coombe (ed.), The Cambridge Guide in Language Teaching and Learnin. Cambridge: Cambridge University Press, 187-201: https://www.researchgate.net/publication/282199978_Action_research
- Ciechowska M. (2022), Podejście doceniające i pozytywna narracja w kształceniu studentów pedagogiki – refleksje teoretyczne dotyczące implikacji praktycznych. Horyzonty Wychowania, 21 (59), 11-20; https://horyzontywychowania.ignatianum.edu.pl/HW/article/view/2297/2174
- Cervinkova H. (2013), Etnografia edukacyjna i badania w działaniu – z warsztatu kształcenia nauczycieli. Forum Oświatowe, 1(48), 123-137; http://forumoswiatowe.pl/index.php/czasopismo/article/view/72
- Góral A., Jałocha B., Mazurkiewicz G., Zawadzki M. (2019), Badania w działaniu. Książka dla kształcących się w naukach społecznych. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego; https://www.researchgate.net/publication/337424227_Badania_w_dzialaniu_Ksiazka_dla_ksztalcacych_sie_w_naukach_spolecznych
- O’Connor K., Greene H.C., Anderson P.J. (2006), Action Research: a Tool for Improving Teacher Quality and Classroom Practice. Paper Discussion Session American Educational Research Association (AERA) Annual Meeting, San Francisco; https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED494955.pdf
- Szymańska M. (2018), Badania w działaniu. W: M. Ciechowska, M. Szymańska, Wybrane metody jakościowe w badaniach pedagogicznych. Kraków: Wydawnictwo AIK; https://www.researchgate.net/publication/320024700_Wybrane_metody_jakosciowe_w_badaniach_pedagogicznych_Czesc_I
Prowadząca/y: ...
Kurs zostanie uruchomiony w kolejnej edycji Letniej Szkoły.Prowadząca/y: ...
Kurs zostanie uruchomiony w kolejnej edycji Letniej Szkoły.
Prowadząca/y: ....
Kurs zostanie uruchomiony w kolejnej edycji Letniej Szkoły.Prowadząca: Monika Bartosiewicz-Niziołek
Klasa metodologiczna: Metody ewaluacyjne
Opis: Głównym celem warsztatu jest podniesienie kompetencji w zakresie wykorzystania różnych metod i technik badań ewaluacyjnych w procesie prowadzenia i zlecania ewaluacji. W trakcie kursu zostaną omówione kluczowe zagadnienia z zakresu metodologii nauk społecznych przygotowujące uczestników do ewaluowania projektów, programów i innych przedsięwzięć. Istotnym elementem kursu będzie wymiana doświadczeń i dobrych praktyk, a także omówienie najczęściej popełnianych błędów w zakresie ewaluacji. W efekcie uczestnicy kursu poznają specyfikę badań ewaluacyjnych i nabędą umiejętności niezbędne w procesie realizowania ewaluacji.
Słowa kluczowe: ewaluacja; ewaluacja ex-post, ewaluacja ad hoc; ewaluacja ex-ante;
Zakres tematyczny:
- Opracowanie koncepcji ewaluacji i planowanie jej procesu;
- Rodzaje ewaluacji;
- Kryteria i pytania ewaluacyjne;
- Dobór metod i technik badawczych (desk research, IDI, FGI, obserwację, studium przypadku, panel ekspertów);
- Projektowanie jakościowych narzędzi badawczych;
- Wskazówki dotyczące realizacji badań ewaluacyjnych;
- Raportowanie, formułowanie wniosków oraz rekomendacje;
- Wykorzystanie wyników ewaluacji;
- Dobre praktyki badań ewaluacyjnych.
Metody dydaktyczne: Metodyka pracy oparta na cyklu Kolba (doświadczanie, analiza/ refleksja, wiedza, zastosowanie/ praktyka): praca warsztatowa w oparciu o case study, mini-wykłady przeplatane ćwiczeniami praktycznymi, praca indywidualna oraz w grupach, dyskusja na forum, film instruktażowy, elementy doradztwa.
Oprogramowanie używane na warsztacie: brak
Literatura rekomendowana:
- Babbie, E. (2007). Badania społeczne w praktyce. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
- Bartosiewicz-Niziołek, M. (2012). Ewaluacja programów i przedsięwzięć społecznych - katalog dobrych praktyk. Kraków: Małopolskie Obserwatorium Polityki Społecznej. http://www.rops.krakow.pl/publikacje/inne-wydawnictwa/ewaluacja-programow-i-przedsiewziec-spolecznych-katalog-dobrych-praktyk-123.html
- Bienias, S., et al. (2012). Ewaluacja. Poradnik dla pracowników administracji publicznej. Warszawa: Ministerstwo Rozwoju Regionalnego
- Jaskuła, S. (2018). Ewaluacja społeczna w edukacji. Kraków: Impuls
- Korporowicz, L. (red.) (1997). Ewaluacja w edukacji. Warszawa: Oficyna Naukowa
- Mazurkiewicz, G. (2010). Ewaluacja w nadzorze pedagogicznym (trzy części: „Konteksty”, „Odpowiedzialność”, „Autonomia”). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Prowadząca: Regina Lenart-Gansiniec
Prowadząca/y: ....
Kurs zostanie uruchomiony w kolejnej edycji Letniej Szkoły.Prowadząca/y: dr hab Sławomir Krzychała
Opis warsztatu w przygotowaniuProwadząca/y: dr Małgorzata Ćwikła, dr Marcin Laberschek
Poziom: AN1
Klasa metodologiczna: Metody etnograficzne
Opis: Głównym celem zajęć będzie nabycie przez uczestników podstawowych umiejętności planowania i prowadzenia projektów badawczych w internecie. Warsztaty będą miały charakter praktyczny i będą zbudowane z trzech bloków: wprowadzenia do metody i kontekstu jej stosowania, indywidualnej oraz grupowej pracy nad prostym zadaniem badawczym, ilustrującym procedurę gromadzenia danych i fenomen obecności różnych grup społecznych w sieci, analizy zebranych danych oraz nakreślenia ścieżek interpretowania materiału. Zajęcia będą kierowane do osób rozpoczynających stosowanie netnografii w działalności badawczej oraz szukających nowych dróg pozyskiwania danych o zwyczajach użytkowników internetu. Zwrócona zostanie dodatkowo uwaga na znaczenie badań w internecie w "nowej normalności" postpandemicznej. Doświadczenie dystansu społecznego na trwałe zmieniło modele interakcji społecznych wykorzystując omnipotencję internetu, pokazując również obszary ryzyka. Zrozumienie tej ewolucji wymaga nowych kompetencji badawczych.
Słowa kluczowe: netnografia, badania w internecie, etnografia wirtualna
Zakres tematyczny:
- specyfika badań w środowisku wirtualnym, różne sposoby definiowania netnografii - czym one jest, czym nie jest, czym mogłaby być
- warsztat badacza internetowego, podstawowe terminy, przygotowanie do badań w internecie
- holistyczne podejście do terenu badawczego w sieci - mapowanie grup, znaczeń i obszarów zainteresowań
- definiowanie typów uczestnictwa we wspólnotach online i rodzajów społeczności online
- techniki zbierania danych w internecie: obserwacja, wywiady, analiza treści komunikatów pisanych i wizualnych
- analiza ilościowa i jakościowa danych zebranych w internecie
- zbieranie danych w sieci jako doświadczenie (media społecznościowe, komunikatory, technologie ubieralne jako źródło danych)
- zastosowanie netnografii w nauce i w praktyce organizacyjnej (od biznesu po non-profit)
- etyka w badaniach netnograficznych
- posthumanistyczne podejście do sieci jako bytu badanego i wpływającego na badania (rola algorytmów, wyszukiwanie semantyczne i w oparciu o słowa kluczowe, ślad badacza w internecie i jego związek z zakresem generowania wiedzy)
Metody dydaktyczne: objaśnienie, metoda przypadków, dyskusja dydaktyczna
Oprogramowanie używane na warsztacie: Excel, Notepad, Google Drive, wyszukiwarki (Google, Bing, DuckDuckGo)
Literatura rekomendowana:
Całek, A. (2018). Wojciech Tochman – społeczny rzecznik uchodźców. Zapiski z obserwacji netnograficznej, "Media Biznes Kultura", nr 1(4), 71-82
Kozinets, R. (2012). Netnografia. Badania etnograficzne online. Wydawnictwo Naukowe PWN.
Jemielniak D. (2013). Netnografia, czyli etnografia wirtualna – nowa forma badań etnograficznych, "Prakseologia", nr 154, 97–116.